W ostatnim czasie w przestrzeni publicznej zauważyć można coraz większą ilość umieszczanych plakatów, banerów oraz haseł wyborczych, których usytuowanie niejednokrotnie budzi sprzeciw i oburzenie zwłaszcza wśród uczestników ruchu.
Wspomniane plakaty, banery, czy też hasła wyborcze umieszczane często w miejscach niepożądanych powodują ograniczenie widoczności, zakrywają sygnalizację drogową, stwarzają zagrożenie bezpieczeństwa w komunikacji, szpecą budynki oraz ogrodzenia.
Straż Miejska w Bochni przypomina, że materiały wyborcze podlegają prawnej ochronie, niemniej jednak trzeba pamiętać, że przepisy prawa jednoznacznie nakładają na komitety wyborcze szereg obowiązków i nakazów.
Zgodnie z zapisami zawartymi w ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 684 z późn. zm.) w czasie trwania kampanii wyborczej wszelkie materiały podlegają ochronie prawnej. Ustawodawca w art. 109 przywołanej ustawy materiałem wyborczym określił każdy pochodzący od komitetu wyborczego upubliczniony i utrwalony przekaz informacji mający związek z zarządzonymi wyborami. Dodatkowo wskazał, że materiały wyborcze mają zawierać wyraźne oznaczenie komitetu, który go wydał, a poprzez prawną ochronę materiałów wyborczych należy rozumieć, zakaz niszczenia, usuwania, zamalowywania i czynienia ich nieczytelnymi. Wykraczanie przeciwko tym zapisom zagrożone jest karą grzywny (art. 67 lub art. 124 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń – t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 821 z późn. zm.).
Przepisy kodeksu wyborczego wyraźnie definiują, gdzie i na jakich zasadach może być prowadzona agitacja wyborcza. Zgodnie z art. 114 tejże ustawy wójt, burmistrz, prezydent niezwłocznie po rozpoczęciu kampanii wyborczej zapewnia na podległym mu obszarze odpowiednią liczbę miejsc przeznaczonych na bezpłatne umieszczanie urzędowych obwieszczeń wyborczych i plakatów wszystkich komitetów wyborczych. Wykaz tych miejsc powinien być podany do publicznej wiadomości.
Zapisy art. 110 § 1 kodeksu wyborczego dopuszczają umieszczanie plakatów i haseł wyborczych w innych miejscach, a w szczególności na ścianach budynków, przystankach komunikacji publicznej, tablicach i słupach ogłoszeniowych, ogrodzeniach, latarniach, urządzeniach energetycznych, telekomunikacyjnych i innych jednak może się to odbyć wyłącznie po uzyskaniu zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia. Brak takiej zgody powoduje, że plakaty i hasła wyborcze umieszczone zostały nielegalnie i właściciel lub osoba zarządzająca daną nieruchomością, obiektem lub urządzeniem może usunąć takie materiały bez ponoszenia odpowiedzialności prawnej, dodatkowo obciążając kosztami usunięcia komitety wyborcze, które nie dopełniły kodeksowego obowiązku.
Jeśli plakat wyborczy zostanie umieszczony w miejscu, w którym stwarza zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi lub mienia ustawodawca zobowiązał policję lub straż gminną (miejską) do jego usunięcia na koszt komitetu wyborczego (art. 110 § 5 kodeksu wyborczego). Przy czym jednostki te zobligowane są do informowania pełnomocnika odpowiedniego komitetu wyborczego o takiej sytuacji.
Odpowiedzialność karna za umieszczanie plakatów wyborczych bez zgody właściciela lub zarządcy nieruchomości, obiektu albo urządzenia jak również umieszczenie ich w sposób powodujący szkody przy ich usunięciu stanowi wykroczenie, za które osoba rozwieszająca plakaty i hasła wyborcze może zostać ukarana karą grzywny (art. 495 § 1 kodeksu wyborczego).
Tej samej karze podlegają pełnomocnicy wyborczy, którzy w terminie 30 dni po dniu wyborów nie usuną plakatów i haseł wyborczych oraz urządzeń ogłoszeniowych ustawionych w celu prowadzenia kampanii (art. 495 § 2 kodeksu wyborczego). Gdy pomimo nałożonych sankcji karnych pełnomocnik wyborczy w dalszym ciągu nie wywiązuje się z obowiązku usunięcia plakatów i haseł wyborczych to właściwy dla danej gminy wójt, burmistrz lub prezydent postanawia o usunięciu plakatów i haseł wyborczych, kosztami obciążając obowiązanego pełnomocnika (art. 110 § 7 kodeksu wyborczego).